اثر کمبود آب روی برخی صفات فیزیولوژیکی و زراعی ارقام لوبیا

مطالعه حاضر به منظور بررسی واکنش هشت رقم لوبیا به سطوح آبیاری در سال زراعی 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز به اجرا در آمد. در یک آزمایش اسپلیت پلات با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار، رژیم های آبیاری (i1 و i2: بترتیب آبیاری پس از 60-55 و 110-100 میلیمتر تبخیر از تشتک کلاس a) و ارقام لوبیا (اختر cos16 ,wa-4531-17 ,and-1007, wa-4502-1 4011 mcd-، d81083و چیتی زودرس) بترتیب در کرت های اصلی و فرعی قرار گرفتند. نتایج تجزیه رشد بر مبنای درجه-روزهای رشد نشان داد که وزن خشک کل (dma)، سرعت رشد گیاه زراعی (cgr) و سرعت رشد نسبی (rgr) بطور قابل توجهی در اثر کمبود آب کاهش یافتند. همه ارقام بیشترین dma، cgr و rgr در i1 را داشتند. ارقام سفید wa-4531-17 و wa-4502-1 در سطح آبیاری اول بیشترین و d81083 کمترین شاخص های رشد را در درجه-روز رشد حدود 1200 بدست آوردند. محتوای نسبی آب برگ (rwc) و پتانسیل آبی برگ (w?) در همه ارقام مقادیر بسیار بالایی را در سطح اول آبیاری نسبت به آبیاری سطح دوم نشان دادند. چیتی زودرس (33/90%) و d81083 (22/76%) بترتیب بیشترین و کمترین rwc را در i1 بخود اختصاص دادند. در تنش کمبود آب چیتی زودرس (12/52%) بیشترین و اختر (86/49%) کمترین میانگین rwc را در طول فصل رشد داشتند. در i1 بالاترین مقدار w? متعلق به چیتی زودرس (62/0-) و کمترین آن (70/0-) به d81083 تعلق داشت. چیتی زودرس و d81083 در i2 بترتیب بیشترین (58/1-) و کمترین (46/2-) w? را داشتند. در طول فصل رشد rwc و w? مقادیر بالایی را در سطح آبیاری اول نشان دادند و در 37 روز پس از کاشت در هر دو شرایط افت داشتند، ولی در بقیه فصل رشد تغییرات قابل توجهی مشاهده نشد. محاسبه رابط? rwc و w? ارقام در سطوح آبیاری نشان داد که wa-4502-1 و and-1007 بترتیب کمترین درصد افت rwc را در هر واحد کاهش در پتانسیل آبی برگ در شرایط تنش دارند بنابراین، این ارقام متحمل بنظر می رسند. شاخص کلروفیل برگ تحت سطوح آبیاری قرار نگرفت ولی اختلافات ارقام زیاد بود که در بین آنها اختر و wa-4502-1 حداکثر spad را داشتند. دمای برگ فقط تحت سطوح آبیاری معنی دار بدست آمد که آبیاری سطح دوم بطور میانگین 4-3 درجه سانتیگراد دمای بیشتری را نشان داد. تنش کمبود آب باعث کاهش معنی دار تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در نیام، تعداد دانه در بوته، عملکرد بیولوژیکی و عملکرد دانه در واحد سطح گردید. اگرچه تعداد نبام در بوته و تعداد دانه در بوته در wa-4531-17 بیشتر بود، اما wa-4502-1 بعلت وزن هزار دانه بالا، عملکرد دانه نسبتا زیادی را تولید نمود. d81083 بخاطر کم بودن برخی از اجزای عملکرد آن، کمترین عملکرد دانه را در واحد سطح بخود اختصاص داد. افزون بر این، کاهش rwc یا حفظ تورژسانس برگی یک عامل مهم در لوبیا بویژه در شرایط مزرعه ای است. اختلافات اصلی در ارقام لوبیا ناشی از تعداد نبام در بوته، تعداد دانه در بوته و وزن دانه بود که عاملهای مهم و حیاتی در تولید عملکرد اقتصادی بشمار می آیند